Sarsven, de Banen, de Kwegt en het Weerterbos.
Sarsven, de Banen, de Kwegt en het Weerterbos.
Lezing door Henk Heijligers van Stichting het Limburgs Landschap op dinsdag 17 december 2019.
Henk Heijligers begon zijn lezing met de introductie van de stichting. Deze is opgericht in 1931 en min of meer voortgekomen uit de Stichting Natuurmonumenten. Men was van mening dat, zeker de kleinere natuurgebieden, beter provinciaal beheerd konden worden. Sarsven en de Banen waren een van de eerste natuurgebieden die men in eigendom kreeg, namelijk in 1941. In 1947 is het eerste landgoed of monument aangekocht, Chateau Neercanne.
Tussen Nederweert-Eind en de zuidrand van Weert strekt zich een langgerekt vennengebied uit. De Banen, Sarsven, Kwegt, Schoorkuilen en Roeventerpeel maken er deel van uit. De gebieden zijn in beheer bij Het Limburgs Landschap. De vencomplexen die met elkaar in verbinding staan, kennen veel en bijzondere natuurwaarden. Er ontwikkelt zich een unieke venflora. Zo zijn de vennen belangrijk voor libellen, water- en moerasvogels. De deelgebieden Sarsven en de Banen in de gemeente Nederweert hebben de hoogste Europese beschermingsstatus, dat van Natura 2000-gebied. Sarsven en de Banen zijn zogenaamde “gebufferde vennen” waarvan er nog weinig over zijn in Nederland. Gebufferd heeft betrekking op de buffercapaciteit van het water.
De afgelopen jaren is een deel van het gebied heringericht. Er is nieuwe natuur aangelegd en de kwaliteit van de omliggende landbouwgronden nam toe als buffer.
Door een sterke verschraling van de bodem via afgraving is de natuurwaarde hersteld in de soortenrijkdom strek toegenomen.
Ook is het gebied bekent van de archeologische vondsten van de gebroeders Houben.
In het verleden had het ven de functie van visvijver en werden er medicinale bloedzuigers gekweekt die verkocht werden voor 6 ct per stuk. ( van 1829 is bekent dat er een grote handel was van deze bloedzuigers op Frankrijk).
Aan dit gebied heeft men recent nog de Kwegt en de Schoorkuilen aan toegevoegd. Bij de aanleg van het kanaal Wessem-Nederweert in 1929 is de uitgegraven grond gebruikt om de omliggende vennen te dempen en de grond als landbouwgrond in gebruik te nemen. Thans zijn deze vennen weer hersteld.
Ook het Weerterbos is in beheer bij Het Limburgs Landschap. Daar zijn in het recente verleden veel natuurwerkzaamheden uitgevoerd.
Het Weerterbos in de gemeente Nederweert ligt op de grens van Limburg met Noord-Brabant en maakt onderdeel uit van het veel grotere Grenspark Kempen-Broek. De op de hogere delen gelegen droge bossen en de natte moerassige delen met vennen en heide zijn kenmerkend voor het gebied. Zo zijn de laatste jaren de volgende werken uitgevoerd;
- Herstel hydrologische sponswerking (veenvorming & moerasbos)
- Eutrofiering van systeem voorkomen door gefaseerde aanpak van verdroging & ontwatering en hoofdontwatering – regionale schaal en detailontwatering – lokale schaal
- Aankoop en inrichten van nog verspreidt gelegen EHS-gronden
- Realiseren ecologische verbindingen met zijn omgeving
- Geleidelijke omvorming naaldbos in natuur (loofbos, droge & natte
heide/ven)
Natuur en venherstel.
1) Koolespeelke 1997
2) Achterste Hout (Klein ven / Groot ven / Berkenven) 2000
3) In den Vloed I (Rietven en Slenk) 2003
4) Maarhezerveld 2004
5) Klimaatproject I 2009
6) In den Vloed II (venherstel) 2011
7) Klimaatproject II inrichting klimaatbufferbuffer Laarderheide 2011
8) Natuurherstel Grashut 2012
Volgens Henk Heijligers heeft het Weerterbos veel potentie omdat het een groot complex in eigendom is, er is een grote variatie aan watertypen op zeer korte afstand en het toestromend water heeft een goede kwaliteit.
Al met al een zeer interessante lezing die een goed beeld gaf van de natuurgebieden, hun historie en hun natuurwaarden.
Henk Hermans