Onder die titel hield Jan Vaes, op dinsdag 15 november 2016, een inleiding voor de leden van de Heemkundevereniging. Normaal worden deze bijeenkomsten gehouden in Zaal Centraal, maar speciaal voor deze gelegenheid was de bijeenkomst op Eynderhoof  “bi-j Lieberte Gon” . Door een hoge opkomst en de gezellige sfeer werd het een “ouderwetse” lezingenavond.

Jan ging in op de oprichting van Eynderhoof, de situatie in de Peel, de geschiedenis van Limburg en enkele specifieke onderwerpen die te zien zijn op Eynderhoof. 

– Vorig jaar vierde Eynderhoof zijn 25 jarig jubileum. Uit enkele lokale initiatieven is een prachtig openlucht museum gerealiseerd, dat thans duizenden bezoekers per jaar trekt. Een museum waaraan nog jaarlijks verder gebouwd wordt en dat draait op ruim 350 vrijwilligers. Het is van belang voor de lokale heemkundige geschiedenis maar vervult inmiddels ook een sociaal-maatschappelijke functie in de gemeenschap.

In 1983 werd de eerste aanzet gegevens voor het museum. In Nederweert werd een inventarisatiecommissie (thans Erfgoedcommissie genoemd) ingesteld die ging bekijken welke oude gebouwen voor het nageslacht bewaard diende te worden. Zij kwamen bij een oude schuur die kort daarna afgebroken zou worden en die eigenlijk bewaard zou moeten blijven. Toen is hiervoor de Stichting Heimschans Nederweert opgericht die in 1990 over is gegaan in Eynderhoof.

– De Peel en Limburg:  De Peel bepaalde hier eeuwenlang het leven, waarbij Jan inging op de verschillen tussen de Nederweerter Peel en de Brabantse Peel.  Tot 1795 bestond Limburg uit 26 staatjes. Van 1795 tot 1813 was Nederweert het meest noordelijke deel van Frankrijk. Daarna een onderdeel van de zuidelijke Nederlanden en van 1830-1839 hoorde we bij België. Limburg is zo divers dat er een schrijver zei; Limburg,  …… dat lijkt nergens op.

– Vervolgens ging Jan Vaes in op de geschiedenis van Lieberte Gon, de plaggenhutten in de peel die veelal bewoond werden door de turfstekers hetgeen seizoenarbeiders waren die uit Drenthe en Duitsland kwamen. Ook werd aandacht besteed aan de oogstwerkzaamheden en het spinnen en weven. Vervolgens kwam de geschiedenis van de “Saerskapel” aan de orde. Hierin wordt de H Anna vereerd en de naam is afgeleid van de familienaam Saes.

Jan doorspekte zijn verhaal met leuke anekdotes en sterke verhalen, zodat het een lezing was met inhoudt voorzien van een “luchtig randje”.