“De geschiedenis van de Stokershorst” door Jan Verkennis d.d. 8-11-2011

Tekst: L. Vossen-Creemers, foto’s: T. Geuns, L. Vossen

Jan Verkennis, lid van de Heemkundevereniging Heibloem, heeft zich verdiept in de geschiedenis van “de Heibloem” en “de Stokershorst.”

In deze lezing heeft hij zich beperkt tot de Stokershorst omdat deze binnen de grenzen van de gemeente Nederweert ligt.

Het bestaan van de Stokershorst van 1900 tot heden kent een drietal periodes:

1900-1944

In deze periode is de Stokershorst een internaat met lagere school en vakschool waar ook kinderen uit de omgeving een vak konden leren, waaronder veel in Nederweert bekende vaklieden uit die tijd.

Aan ontspanning wordt veel aandacht besteed. De eigen voetbalclub speelde wedstrijden o.a. tegen Merefeldia. Aanvankelijk moesten de leerlingen ca. 10 km te voet naar Ospel voor de zondagviering maar vrij snel kregen ze hun eigen rector. In het latere zondagkoor zongen ook kinderen uit de omgeving mee.

In 1944 kwam de Stokershorst in de frontlinie te liggen. De broeders en interne leerlingen moesten hun toevlucht zoeken op boerderijen in de omgeving. Enkele broeders en leerlingen ontkwamen niet aan de gehouden razzia’s.

1945-1972

Na de bevrijding was het klooster met internaat zwaar beschadigd. De inzichten over heropvoeding van kinderen zijn na de oorlog sterk gewijzigd en de afgelegen ligging van Stokershorst werd als negatief beoordeeld.

De uitkering van het Rijk aan oorlogsschade is laag en de restanten worden door sloop en gedeeltelijke nieuwbouw omgevormd tot een klooster annex rusthuis voor bejaarde Broeders. Die situatie duurt tot 1972.

Geregeld bracht in die tijd de Nederweerter harmonie St Joseph serenades voor de vele jubilarissen.

1972-heden.

Door vergrijzing en uittreding daalt het aantal Broeders sterk en wordt het rusthuis met klooster en kapel te koop aangeboden. De boerderij en grond zijn dan al medio jaren vijftig verkocht. De resterende Broeders gaan naar Voorhout het moederhuis van de Congregatie.

Na korte tijd wordt het complex doorverkocht aan een Duitse industrieel Otto Schwabe. Hij en zijn echtgenote maken van het complex een rusthuis voor overspannen Duitse moeders. Dat hadden ze in Duitsland al maar moesten daar vertrekken wegens de bouw van een stuwdam. Ook de behoefte daaraan wordt minder wat resulteert in een nieuwe bestemming.

Rond 1990 wordt daarom een Stichting opgericht en krijgt het complex een bestemming die gebaseerd is op de bijbel: “Gaat en onderwijst alle volkeren.”

Vanaf die tijd zijn er seminars en cursussen voor alle gezindten zowel voor mannen als vrouwen, apart of samen. Het geheel wordt gerund door de familie Leder die al vanaf het begin van de stichting ter plaatse woont.

Het huidige complex is voorzien van diverse voorzieningen en door zijn unieke ligging in de natuur nabij de Moost en het Kruis is het op Stokershorst aangenaam vertoeven.

Jan vertoonde tijdens de lezing veel oude en nieuwe foto’s uit zijn archief. Na afloop werd Jan en assistente dan ook door de voorzitter namens de 95 bezoekers hartelijk bedankt.

Uit de Nieuwe Koerier van donderdag 17 augustus 1893. ” Het gesticht De Heibloem heeft de zoogenaamde Stokershorst aangekocht voor fl 7800. Deze pachthoeve groot 143 HA grenst aan het eigendom van genoemd gesticht waarvoor zij eene belangrijke aanwinst is.”

De Heibloem was eigendom van de Broeders van de Congregatie van Onze lieve Vrouw van Zeven Smarten uit Amsterdam. Op de plaats van de pachthoeve gelegen aan de zuidkant van de Noordervaart bouwen zij een klooster met boerderij en school. Doel daarvan was de heropvoeding van jongeren die met de rechter in aanraking geweest waren. Vakonderwijs was daarbij belangrijk om de jongens in de maatschappij een bestaanskans te geven.

Een van de pupillen was Boefje  de hoofdfiguur uit het gelijknamige boek in 1903 geschreven door de kinderrechter M.J. Brusse. In dit boek komt ook een beschrijving voor van zijn bezoek per rijtuig aan de afgelegen Stokerhorst, langs de “als langs een liniaal getrokken Noordervaart.” “Daar is de wereld hei en lucht, in tweeën gedeeld door die stalig blauwe vaart. En daar leeft nu straatvlegel Boefje!”