Het Sarsven.

Lezing door Henk Verheijen.

Tekst : L. Vossen-Creemers, foto’s: H. Verheijen/T. Geuns

Henk, opgegroeid in de omgeving van het Sarsven, heeft hier zijn hele leven al doorgebracht. Aan de hand van dia’s vertelt hij over het ontstaan en de ontwikkeling van dit gebied.

Hoe het ontstaan is na de laatste ijstijd en de invloed van de Maas en de wind die het gebied vormden. Uit bodemvondsten (schrabbers, spitsen en stekers) blijkt dat hier 10.000 jaar voor onze jaartelling de zogenaamde “elandjagers” op hun trektochten om het wild te volgen dit gebied aandeden. Hoe zich 8000 jaar voor onze jaartelling hier mensen gevestigd hebben wat blijkt uit bodemvondsten zoals potscherven uit diverse culturen en asurnen die in dit gebied gevonden zijn.

Hoe in de laatste eeuwen onze voorouders hun stempel drukten op dit gebied met hun ontginning van de gronden en het weghalen van het gevormde veenlagen als turf om hun huizen te verwarmen. De grootste ingreep ten gevolge van het graven van kanaal Wessem-Nederweert rond 1920 waarbij het vrijkomende zand werd gestort in het gebied van de Schoorkuilen en omgeving, dat daardoor landbouwgrond werd. Dit ondanks het protest van meester Verstraeten uit Weert die hierbij gesteund werd door de beroemde Jac P Thijsse, dat hierdoor de in dit gebied voor Nederland zeldzame planten verloren zouden gaan.

De moerassen zoals het Sarsven en De Banen werden gespaard, maar werden van water voorzien via beken vanuit het kanaal. De opkomst van de kunstmest zorgde bovendien dat het water in de beken steeds voedselrijker werd waardoor Sarsven en de Banen steeds verder verzanden en dicht dreigden te groeien.

Aan de hand van dia’s genomen vanaf 1980 liet Henk zien dat desondanks zich hier een rijke flora en fauna kon ontwikkelen, maar ook hoe de kenmerkende planten en dieren van het oorspronkelijke heidelandschap verloren gingen..

Na de pauze kwam de herinrichting van het Sarsven zoals vastgelegd in Natura 2000 ter sprake, die Henk als directe buurman van nabij meegemaakt heeft.

De Banen hadden eind vorige eeuw al een opknapbeurt gekregen.

In 2008 kwam het Het Limburgs Landschap in bezit van het Sarsven. Na een uitgebreide studie van het begeleidende ingenieursbureau werd in 2009 het beheersplan goedgekeurd en werd onmiddellijk gestart met de herinrichting. Het belangrijkste is de nieuwe waterhuishouding waarvoor beken zijn omgelegd zodat geen water meer vanuit het omliggende gebied naar binnen komt en de gescheiden afvoer van het overtollige water. Het Sarsven en de Banen krijgen alleen nog natuurlijk water, regenwater en het belangrijkste het eigen kwelwater.

De prehistorische vindplaatsen zijn ingepast en het ven is op de juiste dieptes gebracht door alle ongewenste bodemaangroei te verwijderen. De vele tonnen slib worden na uitwatering momenteel naar andere gebieden verplaatst. Interessant is hoe de natuurlijke stroming in het ven weer is teruggebracht.

Dit alles kon Henk duidelijk maken met de vele dia’s die hij van de werkzaamheden heeft gemaakt.

Ondanks dat men bezig is met de laatste loodjes blijken nu al de eerste resultaten en trots laat Henk de dia’s zien van de verloren gewaande plantjes die zich afgelopen seizoen weer hebben laten zien. Het belooft dus veel voor de toekomst.

Voor de ruim 100 bezoekers was het een uitermate boeiende en geslaagde avond. Hiervoor werd Henk op het einde dan ook hartelijk door de voorzitter bedankt. Vooral ook omdat Henk hem de weg gewezen heeft waar hij de medicinale bloedzuigers voor de volgende lezing kan vinden.